Η συστηματική ενασχόληση με την έννοια της προσωπικότητας υπήρχε ήδη πριν την εμφάνιση της επιστήμης της ψυχολογίας σε άλλες κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, όπως για παράδειγμα φιλοσοφία, η νομική επιστήμη και η λογοτεχνία (Ποταμιάνος & Αναγνωστόπουλος, 2012). Διάφορα κείμενα των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων οδηγούν στη διαπίστωση πως η τάση για απόδοση της ανθρώπινης συμπεριφοράς σε ένα σύνολο σταθερών στο χρόνο χαρακτηριστικών υπάρχει εδώ και χιλιετίες (Turunen et al., 1988). Ανεξαρτήτως του επιστημονικού πρίσματος και του χρονολογικού πλαισίου με βάση το οποίο αναλύεται, η προσωπικότητα εδράζεται στη γενική υπόθεση πως όλοι οι άνθρωποι έχουν μια εσωτερικά εδραιωμένη τάση ανταπόκρισης με ένα συγκεκριμένο τρόπο όταν έρχονται αντιμέτωποι με συγκεκριμένα ερεθίσματα κατά την αλληλεπίδραση με τους άλλους και το εξωτερικό τους περιβάλλον (Ποταμιάνος & Αναγνωστόπουλος, 2012).
Κατά τον Hirschberg (1978), η μελέτη της προσωπικότητας επιτελεί δύο διαφορετικές λειτουργίες. Η πρώτη σχετίζεται με τη περιληπτική ερμηνεία. Κατά την άποψη αυτή η έννοια του χαρακτηριστικού χρησιμοποιείται ως ένα μέσο ταξινόμησης και κατηγοριοποίησης ενεργειών του ατόμου που παρουσιάζουν ομοιότητα υπό ένα ευρύτερο σχήμα, έχοντας ως στόχο το να μειωθεί το πολυσύνθετο των ατομικών συμπεριφορών, οι οποίες και κατηγοριοποιούνται σε εύκολα αντιληπτά από τους άλλους συμπεριφορικά σχήματα. Η δεύτερη προσέγγιση αφορά την ερμηνεία της προδιάθεσης. Η ερμηνεία αυτή εδράζεται στη θεώρηση πως τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας δεν εξάγονται από την άμεση παρατήρηση της συμπεριφοράς, αλλά από μια λανθάνουσα προδιάθεση που ωθεί τον άνθρωπο στη συμπεριφορά με ένα συγκεκριμένο τρόπο όταν οι συνθήκες του περιβάλλοντος το απαιτήσουν ή το επιτρέψουν. Κατά τη προδιάθεση η δράση με ένα συγκεκριμένο τρόπο μπορεί να οδηγήσει σε συμπεράσματα για τη δράση σε μια ανάλογη συνθήκη.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δυσλειτουργικές δομές της προσωπικότητας, οι οποίες και συνιστούν αυτόνομες ψυχοπαθολογικές οντότητες. Κατά τη πιο αναθεωρημένη έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών της Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Εταιρείας οι διαταραχές προσωπικότητας συνιστούν ψυχικά νοσήματα που απαιτούν διαφοροδιάγνωση και θεραπεία, ώστε να καταστεί διαχειρίσιμη η συμπτωματολογία τους και να βελτιωθεί η κλινική τους εικόνα (American Psychiatric Publishing, 2013). Οι διαταραχές προσωπικότητας παρουσιάζουν μια υψηλή συχνότητα στο γενικό πληθυσμό. Σε μια σχετική έρευνα ενός μεγάλου σχετικά δείγματος αποτελούμενου από 43.093 άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες καταδείχθηκε πως το 14.79% των ατόμων είχε τουλάχιστον μία διαταραχή της προσωπικότητας (Grant et al., 2004). Συνεπώς, καθώς η συχνότητα των διαταραχών είναι υψηλή και το ψυχοπαθολογικό τους φορτίο έντονο, η μελέτη και η θεραπευτική παρέμβάση καθίσταται στο πεδίο αυτό επιτακτική.
