Τι είναι η κατάθλιψη

Τι είναι η κατάθλιψη

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει την υγεία ως κατάσταση σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας. Υπό αυτή την έννοια διαπιστώνει κανείς ότι η ψυχική υγεία συνιστά θεμελιώδη παράμετρο της υγείας αλλά και ότι η υγεία έχει ποικίλες διαστάσεις. Πιο συγκεκριμένα η υγεία ενός ατόμου δεν περιορίζεται στην εξασφάλιση της σωματικής υγείας, αλλά η τελευταία εξαρτάται από την υγιή και αρμονική κοινωνική ζωή, και την ψυχική ισορροπία.
Προκειμένου να επιτευχθεί μια σύγκλιση και βάση αφετηρίας ως ψυχική υγεία ορίζεται η αρμονική και ισορροπημένη ψυχοσωματική ανάπτυξη του ατόμου, κάτι που ωστόσο δεν αποκτιέται άπαξ δια παντός ούτε εδραιώνεται. Πρόκειται δηλαδή για μια δυναμική κατάσταση που ενδέχεται να αλλάξει στην πορεία της ζωής ενός ανθρώπου καθώς το άτομο εντάσσεται σε ποικίλα περιβάλλοντα, αλληλοεπιδρά και διαμορφώνεται. Ακολούθως η ψυχική ασθένεια παραπέμπει στον εντοπισμό και την ύπαρξη μιας συναισθηματικής διαταραχής ή διαταραχής της σκέψης ή διαταραχής της προσωπικότητας, που επηρεάζει αρνητικά την ψυχικά ευεξία, την υγεία και την ασφάλεια του ατόμου, εν ολίγοις την υγεία του ατόμου.
Σε γενικές γραμμές μπορεί να υποστηριχθεί πως οι ψυχικά υγιείς άνθρωποι ορίζουν τη συμπεριφορά τους και ακολουθούν μοτίβα και τρόπους που δεν προκαλούν πόνο. Σε δεύτερο και ισοσθενές επίπεδο έχουν υγιή αυτοαντίληψη και ικανοποιητική αυτοεικόνα, καθώς επιδιώκουν τη βελτίωση και την προσωπική άνοδο και πρόοδο. Υπό αυτή την έννοια επιδεικνύουν δημιουργική διάθεση, είναι παραγωγικοί και αυτοδύναμοι, προσαρμόζονται στα εκάστοτε περιβάλλοντα και διαχειρίζονται τις κρίσεις, τις συγκρούσεις και τις όποιες αρνητικές όψεις της πραγματικότητας. Σε κάθε περίπτωση επισημαίνεται πως δεν πρόκειται για παγιωμένη, απόλυτη κατάσταση. Στην περίπτωση των ψυχικά ασθενών υφίσταται διάσταση ανάμεσα στον τρόπο που οι ίδιοι αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και στον τρόπο που τον αντιλαμβάνεται ο περίγυρος. Η δεύτερη ουσιαστική αδυναμία των ψυχικά νοσούντων άπτεται της δυσκολίας προσαρμογής στα εκάστοτε συμφραζόμενα και στους κανόνες του περιβάλλοντος στο οποίο ζουν. Η ίδια η ψυχική ασθένεια μεταβάλλει τον τρόπο ζωής και την ποιότητά της και επιφέρει αλλαγές τόσο στις προσωπικές, διαπροσωπικές και κοινωνικές εκφάνσεις της ζωής ενός ατόμου.
Η κατάθλιψη αποτελεί ένα από τα πιο συχνά διαδεδομένα νοσήματα ψυχικής υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο (Skapinakisetal 2013). Πρόκειται δηλαδή για ψυχική νόσο που απαντά σε ένταση και έκταση, και επηρεάζει σημαντικά την ζωή και την κοινωνική λειτουργία του ατόμου.Το ICD-10 εμφανίζει σημαντική, ωστόσο όχι απόλυτη επικάλυψη και σύμπτωση με το DSM-IV ή DSM-V. Σύμφωνα με το ICD–10 απαιτούνται τέσσερα από τα δέκα συμπτώματα προκειμένου να θεωρηθεί ένα άτομο ως πάσχον από κατάθλιψη. Πιο συγκεκριμένα θεωρείται αναγκαία συνθήκη η εμφάνιση τουλάχιστο δύο από τα εξής τρία:καταθλιπτική διάθεση, ανηδονία, ελαττωμένη ενέργεια.

Σε δεύτερο επίπεδο θεωρείται αναγκαία η εμφάνιση τουλάχιστον δύο επιπλέον από τα υπόλοιπα και ακόλουθα επτά:απώλεια αυτοπεποίθησης ή αυτοσεβασμού, μειωμένη ικανότητα σκέψης ή συγκέντρωσης, υπερβολική αυτομομφή ή έντονες και ακατάλληλες ενοχές, επιμένουσες σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας, επανερχόμενο δηλαδή αυτοκτονικό ιδεασμό ή αυτοκτονική συμπεριφορά (Kessing, Bukh, Bock, &al., 2010), ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση, διαταραχές της όρεξης με μεταβολή του σωματικού βάρους και διαταραχές του ύπνου. Το ICD-10 απαιτεί για τη διάγνωση του καταθλιπτικού επεισοδίου τα συμπτώματα να διαρκούν τουλάχιστον 2 εβδομάδες, να μην σχετίζονται με τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών ή με άλλη οργανική ψυχική διαταραχή και να μην έχει εμφανίσει το άτομο υπομανιακό ή μανιακό επεισόδιο.
Η κατάθλιψη συνιστά διαταραχή που δύναται να διαγνωστεί έγκαιρα και να αντιμετωπιστεί επαρκώς σε επίπεδο πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Σε υψηλή συχνότητα αντιμετωπίζεται μέσα από τον συγκερασμό φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοκοινωνικής θεραπείας (διαπροσωπική ψυχοθεραπεία, γνωστική συμπεριφορική θεραπεία, (Beck, 2013), αν και η φαρμακευτική αγωγή δεν ενδείκνυται σε περιπτώσεις ήπιας κατάθλιψης (Pachana, Helmes, Byrne, &al., 2010).